🇵🇸 Belangrijke dingen eerst. Dit zijn acties die je kunt ondernemen ten behoeve van de mensonterende situatie in Gaza: deze petitie van Amnesty tekenen, organisaties steunen zoals Save the children en Unicef of vanavond naar een sit-in gaan. 🇵🇸

Hoi!

Iets heel anders: onlangs overhoorde ik in de trein naar Amsterdam een gesprek tussen twee wetenschappers die zich zorgen maakten over taal. Geen van beide was taalkundige overigens (ik meen dat ze iets met natuurkunde van doen hadden), maar het was ook geen vakinhoudelijk discours dat ze voerden. Het gesprek ging over taalmodellen (zoals Chat GPT er een is). En om precies te zijn ging het over de teloorgang van taal als gevolg van het gebruik van Large Language Models.

Ik was vergeten mijn oortjes op te laden. Zowel het linker- als het rechteroortje had me zojuist in de steek gelaten waardoor ik mijn podcast niet af kon luisteren. Ik besloot mijn Airpods desalniettemin in te houden om zo stiekem het gesprek tussen de twee heren te kunnen volgen.

“Je moet ze kost geven”, zei de ene wetenschapper, “die lui die als je vraagt om je artikel te lezen en te voorzien van commentaar, je paper gewoon door chat gpt halen. Dan krijg ik een lap tekst terug waarvan ik denk: wat een bagger. En je ziet het ook meteen he, dat het ai-prutswerk is. ”

“Ja? Ja…inderdaad”, zei de ander, zich herpakkend na een korte stilte. “Ik merk het ook steeds vaker hoor. Komt nog bij dat collega’s überhaupt steeds makkelijk LLM’s inschakelen om artikelen te schrijven. Als we op die manier doorgaan”, lachte hij, “dan gaan die modellen natuurlijk ook steeds slechter schrijven”.

“Hoe bedoel je?”, vroeg de eerste wetenschapper, die zichtbaar baalde dat hij dit keer degene was die niet meteen begreep wat de ander bedoelde.

“Nou, als wetenschapper A mij tekst X stuurt en die tekst is voor een groot deel gegenereerd door een LLM, en als ik vervolgens diezelfde tekst voer aan een LLM met als opdracht deze te voorzien van commentaar, dan zijn we de machine dus door ‘hem’ zelf gegenereerde prut-taal aan het voeren, waar ‘hij’ zich bij een volgende prompt, van wetenschapper B, die toevallig tekst Y nodig heeft, vervolgens op baseert. Wordt de taal dan niet alsmaar slechter en slechter?”.

Ik keek uit het raam. Een station waarvan ik dacht dat het Sloterdijk was zoefde voorbij. Ik had geen zin meer in het gesprek. Ik wist niet of het klopte wat er gezegd werd, maar ik werd er hoe dan ook niet vrolijk van. En ik wenste vurig dat mijn oortjes het toch nog heel eventjes zouden doen.

Moerstaal

Ik moest aan deze anekdote over taal denken toen ik achter mijn laptop kroop om Luisterpost #7 in elkaar te flansen. Ik zoek altijd iets van een thema en taal houdt me de laatste tijd bezig. Ik leg namelijk de laatste hand aan een Engelstalige podcast-serie, die ik zelf geschreven en geregisseerd heb. En taal, zeker als het niet je moerstaal is merkte ik tijdens het maakproces, is niet alleen magisch, het is ook frikkin’ ingewikkeld.

Gelukkig werkte ik voor deze serie genaamd ‘Biopolis - into the microbiome’ samen met twee native speakers (een Ier en een Amerikaan) die me, op mijn verzoek, waar nodig konden corrigeren. Dat linguïstisch vangnet was een prettig idee, maar uiteindelijk moest het verhaal toch echt van mij komen. En nee, daarvoor typte ik heus geen prompt in bij Chat GPT. Want het gaat er mijns inziens juist om dat het niet vanzelf gaat. Noem het een schoolpleinwaarheid, maar ik sta erachter: wat je zegt ben je zelf.

🏖️ Luistertips voor aan de rand van het zwembad

Dit zijn de podcast-series die ik van plan ben (!) te bingen tijdens mijn vakantie. Zijn het dan luistertips? Eerder luisterplannen. Maar goed, de laatste weken ben ik nauwelijks aan luisteren toegekomen, op twee shows (geen series dus) na dan, die zo’n beetje vervlochten zijn met mijn dagelijkse routine (Critics at large van de New York Times, voor mijn wekelijkse portie cultuur en Kein Geloel, de leukste Feyenoord-podcast, voor mijn reguliere dosis voetbal-nonsens).

Maar tijdens mijn vakantie wil ik weer lekker verhalen luisteren. Deze twee series staan bovenaan mijn luisterlijst:

1. Embedded - alternate realities [NPR] link Een drieluik over hoe het geloof in complottheorieën een gezin uit elkaar drijft.

2. Dit is ons Land [NRC} link Een zevendelige serie over hoe het is om te wonen, werken en overleven in Palestina en Israël.

Tips voor kids 🍭 

Zie je door de armen en benen de achterbank niet meer? Geen zorgen: check https://kinderpodcasts.nl/luisteren/, waar kinderen op basis van leeftijdscategorieën een keuze kunnen maken uit het aanbod aan kinder-podcasts, zoals En ze noemden me Dientje.