Ha lezer,

De beste wensen voor 2025.

Dit is de eerste editie van Luisterpost: een maandelijkse nieuwsbrief waarin ik je gids ben in de wereld van het luisteren. Luisteren naar wat? Dat kan van alles zijn, maar het zal vooral gaan over podcast-series en -shows, verhalen, audio-dingen, muziek en (geregeld) een combinatie van die dingen. Dus: wat kun je verwachten? *

1. Elke maand een of meerdere luistertips ⭐️

2. Een blik achter de schermen bij de shows en series waaraan ik werk 🎤

3. Verrassingen ⚡️

Terugblik: een overzicht van lijstjes

Halverwege december vorig jaar ontkwam je er niet aan: zo’n beetje elke krant plaatste op enig moment wel een artikel met in de titel de woorden ‘…dit zijn de beste podcasts van 2024…'.

De eerste keer dacht ik nog: hee, leuk, inspiratie! Het is interessant om te weten wie wat tipt en waarom. En het is natuurlijk ook terecht om series waar soms jaren aan gewerkt is vaker dan eens voor het voetlicht te brengen. Maar na de derde clickbait Linkedin post werd het me te moede. Waar moest ik nu precies naar gaan luisteren? Ik liet het voor wat het was en stortte me in het feestgedruis, de familieverplichtingen, Home Alone 2, bordspellen en oliebollen.

Nu de natte kartonnen vuurwerkresten bijna allemaal zijn opgeruimd, de kerstboom op straat staat, we officieel uit de waan der eindejaarslijstjes zijn en ons - ik vermoed tijdelijk - in rustiger luisterwater bevinden, permitteer ik me, alvorens me in het nieuwe te storten, nog eenmaal achterom te kijken. Ik dook nog één keer in de lijstjes.

Wat waren volgens vijf toonaangevende media de allerbeste podcasts van 2024? Wat zijn de gemene delers? En welke titels ontbreken?

Mina, Hysterical, En Niemand…En….En….

Nee, je ziet niet dubbel. De podcast-opiniemakers van Nederland zijn het gewoon best wel met elkaar eens. Van de 5×5=25 posities in bovenstaand grid, worden 16 posities ingenomen door 5 vaker dan eens voorkomende titels. Tel maar na.

Wat direct in het oog springt is het roze artwork met daarop de foto van Maartje Duin: de eensgezindheid over Mina en Mevrouw die in alle vijf de lijstjes voorkomt is natuurlijk niet verassend te noemen. In Mina levert ze namelijk precies wat je van haar mag verwachten: kwaliteit op alle fronten. Na De Plantage… tapt ze dit keer uit een nóg persoonlijker historisch vaatje. Soms kabbelt het wat - veel personages zijn op leeftijd - maar de sfeer is fijn, de opbouw zorgvuldig en de anekdotes met Zeeuwse tongval fijn en interessant.

Het tweede dat opvalt aan het overzicht is dat En niemand bleef onaangeraakt bij zowel de VPRO, Parool als De Volkskrant ¹ op #1 staat, maar niet in de top 5 van NRC te vinden is (alhoewel hij wel in hun langere lijst (bestaande uit 17 podcasts) staat). Ik las een grappige insta-post van een van de makers met daarin de tekst ‘geen jaarlijstje bleef onaangeraakt’ :). Touché. Maar hoe komt dat? Is die serie echt zo goed?

Ja. En Niemand… is knap gemaakt en het vertelt een belangrijk, nog niet eerder verteld verhaal. De gedragen, kalme vertelstijl van Randy Vermeulen en Maurits de Bruijn is weliswaar smaak-gevoelig, maar het verhaal bezorgde me geregeld een kleine brok in de keel. En de laatste aflevering deed dat al helemaal. De kracht zit hem, naast het sterke sound design, wat mij betreft in het persoonlijke - een aanpak die al zo vaak succesvol is gebleken. En niemand… zit bij vlagen echt heel dicht op de huid. Ook al denk je bij voorbaat: HIV, AIDS? Is dit een serie voor mij? Gewoon luisteren, zeg ik.

De derde serie die drie top-5 posities te pakken heeft is Hysterical van Wondery en Pineapple Street Studios, over een mysterieuze ziekte die zich onder een groep high school girls in New York verspreid. De recensies zijn zeer positief maar ik heb op het moment van publiceren enkel de (veelbelovende) eerste aflevering geluisterd, dus ik onthoud me nog even van commentaar. In een latere nieuwsbrief kom ik er vast nog eens op terug.

Wat ontbreekt: Het Apparaat ⚡️+ Volkert 🔫

Twee series die in geen enkele top vijf voorkomen (behalve dan in die van mij) zijn Het Apparaat en Vriend van Volkert. Laatstgenoemde gaat over de zoektocht naar het wapen waarmee Pim Fortuyn werd doodschoten. Dat vond ik een heerlijke ‘listen’ - het was mijn zomervakantie-binge. De podcast is spannend en aangenaam fris. Misschien omdat het voor maker Eric Arends zijn podcast-debuut was? Af en toe hoor je daardoor van die heerlijke podcast-clichés voorbijkomen zoals de zin “iemand die daar alles van afweet is … (vul in: naam van een expert)”. Stiekem gewoon lekker natuurlijk. Deze serie kreeg weliswaar een eervolle vermelding in de top 15 van VPRO en in de nóg langere lijst van NRC, maar eerlijk gezegd had ik meer topnoteringen verwacht.

Echter… wat ik in 2024 persoonlijk het allerleukst vond om naar te luisteren was toch wel de serie Het Apparaat. Ik begrijp er dan ook werkelijk geen sikkepit van dat hij niet in allerlei lijstjes voorkomt. Of het moet zijn omdat theatermaker Frans Pollux de luisteraar compleet in de maling neemt met zijn grappige zoektocht naar een apparaat dat oneindige hoeveelheden gratis energie belooft….? Of is juist dát een illusie? We zullen het waarschijnlijk nooit weten. In elk geval vond ik dit een fraai staaltje ‘hoe grijp ik mijn luisteraar bij de kladden, en laat hem niet meer los’ en was ik daarom verbaasd dat hij er zo bekaaid vanaf komt.

Teveel?

Ik moet bekennen dat ik nog lang niet alle series van de lijstjes in het overzicht heb geluisterd - ik probeer een beetje ‘hongerig’ te blijven, maar het is natuurlijk ook een kwestie van tijd hebben om te luisteren. Mijn persoonlijke top 5 van 2024, waar naast Volkert en Het Apparaat, ook Hoe Kaas de wereld redt (zie verderop in deze nieuwsbrief), Mina en Mevrouw én nog een dark horse, namelijk Jan van Leiden en het einde der tijden op staan, kán dus ook nog veranderen.

Zo staan The Good Whale ² en De Weg van de Dodo (die bovenaan staat in de lijst van NRC) momenteel hoog op mijn eigen luisterlijst, maar heb ik nog niet de rust of de tijd gevonden om eraan te beginnen. Ik mag weleens opschieten realiseer ik me terwijl ik dit typ, want 2025 zal ongetwijfeld ook weer heel veel mooie nieuwe series opleveren. Geen f.o.m.o overigens, ik kijk er juist naar uit.

Heb jij een persoonlijke favoriet die in geen enkel jaarlijstje voorkomt? Of een serie waar je veel van verwacht in het nieuwe jaar? Laat het me weten - elke tip is welkom.

¹ De lijst van VPRO bestaat uit 15 podcasts die “niet op volgorde staan”. De Volkskrant heeft een ‘top 3 beste verhalen uit NL en daarnaast een top 3 beste engelstalige verhalen’ (daarvan heb ik plek 1 en 2 onderaan de Nederlandstalige top drie geplaatst). De volledige lijst van NRC is 17 podcasts lang en bevat (afgezien van Wie redt Wilbert in de lijst van Trouw) als enige ook interview-podcasts.

2 Om series van Serial te luisteren heb je tegenwoordig een NY Times abo nodig… Vanaf aflevering 3 staat er op Spotify een slotje op de episode. Paywall.

Zin in (literaire) true crime?

Teaser! Zeer binnenkort verschijnt een nieuwe zevendelige podcast-serie bij de NTR / NPO Luister. Het is een literaire true-crime serie, gemaakt door journalist Lex Boon. Ik deed de montage en maakte de originele muziek. De serie heet: Jacob, Dood in Qatar. Vanaf maandag 3 februari is hij in zijn geheel te beluisteren via de NPO Luister app. Op andere platforms verschijnt hij vanaf die datum wekelijks.

 Luister hier de trailer [spotify].

Lex is journalist en schrijver. Zijn laatste boek ‘De gestolen Van Goghs’ gooit al een tijde hoge ogen. Ik las het zelf in een ruk uit. Het is niet alleen een fascinerend inkijkje in de wereld van gestolen kunst en kunstdetectives, het is ook gewoon een ontzettend goed geschreven verhaal. Laat dat maar aan Lex over.

Maar alhoewel kunst wel degelijk een rol speelt in Jacob, Dood in Qatar, de podcast-serie die ik dus samen met Lex maakte, en je ook kunstdetective Arthur Brand geregeld aan het woord zult horen, komen gestolen Van Goghs niet aan bod.

Want dit verhaal gaat over Jacob. En over een absurd museum, gestolen laptops, een Frans landhuis en: de onderbroek van Saddam Hoessein. Onder andere. In de volgende nieuwsbrief vertel ik je er alles over. Tot die tijd zul je het moeten doen met de trailer :).

Podcast Luistertip

Zoals beloofd geef ik elke maand een luistertip. Deze keer is dat de serie
“Hoe Kaas de wereld redt’ van Simon Heijmans en Marion Oskamp, het duo dat je misschien kent van de iconische serie De brand in het landhuis, uit 2019. Deze ‘nieuwe’ serie, over kaas dus, staat al ruim een jaar online (sinds december ‘23), maar ik heb hem pas afgelopen najaar ontdekt - zo’n beetje rond de tijd dat hij genomineerd werd voor een Dutch Podcast Award. Dat is ook weer iets wat ik zo te gek vind aan podcast-series trouwens: mits goed gemaakt kunnen ze heel lang meegaan en dan maakt het dus geen snars uit wanneer je ze luistert. Sommige worden na verloop van tijd zelfs beter - ze rijpen over tijd…. Net als… een goed stuk kaas.

Waar ga ik naar luisteren?
Centraal in deze 5-delige serie staat de vraag: is kaas de redding van de mensheid? Dat is natuurlijk een beetje een flauwe hoofdvraag die de makers stellen - het antwoord laat zich immers raden - maar…de vraag dient wel degelijk een duidelijk doel. En het antwoord op de vraag is toch ook best verrassend :). Simon neemt je mee naar laboratoria in België en de V.S., waar gewerkt wordt aan 100% ECHTE kaas, maar dan zonder tussenkomst van de koe. Marion probeert ondertussen een kalfje te redden van de slacht. Simon worstelt met zijn eigen ‘het lukt me maar niet om vegetariër te worden’ issues. Marion krijgt kritische vragen van boer Bert. Alles bij elkaar maakt het deze podcast tot een leuke, luchtige, prangende, semi-activistische serie.

2025: Tijd om te oogsten

2024 was al met al een relatief rustig jaar voor me, qua ‘zichtbaarheid’. En dat kwam omdat het een ‘zaai-jaar’ was (zeker geen saai jaar), een jaar waarin ik op de achtergrond, onder de radar, juist heel druk bezig was met gave nieuwe projecten. En dat betekent weer dat 2025 juist een jaar wordt om te oogsten! Enter Luisterpost.

Het komend jaar zul je onder andere verhalen horen over: het kleinst denkbare universum, Berlijn, de poolgrens, quantum boter kaas en eieren, een liedje van Jools Holland, dansen met water, stations waar niemand komt en de strijd om de ruimte. Teveel om te onthouden. Maar dat hoeft ook niet, want ik kom er te zijner tijd op terug in deze nieuwsbrief.

3 redenen waarom je deze nieuwsbrief wilt ontvangen

Als mensen ernaar vragen, kun je dit zeggen:

1. Je wilt graag nieuwe dingen proberen: je eigen tiny house ontwerpen, padel, vegetarische ragout, f*ck it: dit is de nieuwe jij en deze nieuwsbrief past perfect in dat plaatje.

2. Er is zo ontzettend veel om naar te luisteren in de wereld, dat het misschien best een fijn idee is, dat iemand die je kent af en toe eens zegt: ‘Dit zou je eens moeten luisteren’. Tips dus.

3. Michiel beleeft als podcastmaker zelf ook allerlei audio-avonturen, waarvan hij mensen graag deelgenoot maakt. Dat zou hij natuurlijk ook allemaal kunnen delen op insta en linkedin, maar ja….dat vindt hij eigenlijk heel stom om te doen.

Zonder dollen: alles bij elkaar is dit volgens mij een redelijk waterdicht plan voor een nieuwsbrief zo. Nogmaals, een gelukkig 2025 gewenst. Laten we, in vredesnaam, allemaal goed naar elkaar blijven luisteren.